Idyllisch Selz
De eerste meters van de Wandeltour Westerberg leiden je idyllisch langs de rivier de Selz, die rustig kabbelt naast het wandelpad. De beek, die ongeveer drie meter breed is, ontspringt bij het dorp Obris in de Noord-Palts. Ze stroomt door de districten Alzey, Mainz en Bingen en mondt na ongeveer 60 kilometer uit in de Rijn.
De Selz vallei is sinds 1990 aangewezen als beschermd landschapsgebied. Sindsdien is de Selz op grote schaal gerenaturaliseerd, waardoor de waterkwaliteit de afgelopen decennia gestaag is verbeterd. De beek is een habitat voor vissoorten zoals baars, snoek of stekelbaars. Daarnaast leven er veel kleine waterdieren zoals kikkers, waterspinnen, waterkevers en libellen in en langs de Selz. Als je je ogen sluit en je oren spitst, kun je ze horen.
De Selz is een van de belangrijkste waterlopen in Rheinhessen en heeft een stevige plaats in het hart van veel bewoners van het Selz-dal. Om ervoor te zorgen dat de waterloop altijd in een goed onderhouden staat is, zorgen vrijwillige beekbegeleiders er regelmatig voor. Elke beekbegeleider zorgt voor een bepaald deel en meldt eventuele problemen aan de Selz-Vereniging, die vervolgens alle nodige stappen onderneemt. Een prachtig initiatief!
Wateren met geschiedenis
De Selz speelt al eeuwenlang een belangrijke rol in het leven van de mensen in het Selz-dal. Vroeger, toen de Selz in de winter bedekt was met een dikke laag ijs, begon de ijsoogst. IJsmakers gebruikten bijlen en hakmessen om grote stukken ijs los te hakken, die vervolgens op kruiwagens naar huis werden gereden en opgeslagen in speciale ijskelders. Daar werd het ijs uit de Selz verder vermalen en gebruikt door plaatselijke slagers of herbergiers om hun waren te koelen.
Langs de oevers van de Selz groeien verschillende soorten wilgen. De knoestige vormen van de knotwilgen gaven in de loop van de geschiedenis aanleiding tot menig bijgeloof. Om je het hele jaar door tegen koorts en keelpijn te beschermen, moet je drie wilgenkatjes inslikken. Om het huis tegen blikseminslag te beschermen, moest je tijdens onweer wilgenkatjes op het fornuis branden. Maar de wilgen hadden ook praktische toepassingen voor mensen. Van de takken van de gebroken wilg werden manden geweven. Daarnaast gebruikten wijnboeren de flexibele takken om hun wijnstokken aan de tuien vast te maken.
Een gast in een oude seltzermolen
De rivier de Selz voert tegenwoordig weinig water. Vroeger was dat anders, want langs de loop van de beek stonden overal molens die het water van de Selz gebruikten om graan of koolzaad te malen. Inmiddels zijn alle molens stilgelegd, maar er bestaan er nog veel. Bijvoorbeeld de meer dan 300 jaar oude Uilenmolen in Großwinternheim. Het ligt direct aan de Hiwweltour Westerberg en is nu een herberg met gastenkamers en een paardenboerderij.
In de gezellige woonkamer of op het terras kun je heerlijke gerechten uit de Rijn-Hessische keuken proeven, natuurlijk afgerond met uitstekende wijnen uit de regio. Oude molenstenen getuigen nog van het verleden van de Eulenmühle als meelmolen. De perfecte stop na je wandeling op de Hiwwelt Tour!
Vogelconcert in het natuurreservaat
De Selz vallei heeft in totaal 15 natuurreservaten. De Hiwweltour Westerberg voert je door het midden van het natuurreservaat Gartenwiese bij Schwabenheim an der Selz. Ongeveer 200 vogelsoorten leven, broeden of maken een tussenstop in de Selz vallei tijdens de trek. De "Gartenwiese" herbergt rietvelden, blauwborsten, kwartelkoningen, grauwe ganzen, koolmezen, rietzangers en vele andere vogelsoorten, die allemaal samen zingen in een geweldig natuurconcert. Ook hier is het een aanrader om gewoon je ogen te sluiten en naar de natuur te luisteren.
Zeldzame holle wegen
Tegen het einde van de Hiwwelt Tour wandel je midden door een ander landschappelijk hoogtepunt: de Ingelheim Hollow Trails. Dit zijn diep in de Westerberg uitgesleten paden die in de loop der eeuwen zijn ontstaan, voornamelijk door hevige regenval. Ze hadden het gemakkelijk in de zachte, door landbouwwerktuigen doorgroefde lössgrond.
Holle wegen zijn erg zeldzaam (geworden) in Duitsland. Rheinhessen heeft een relatief groot systeem van holle wegen, waarvan sommige wel tien meter diep zijn. De holle wegen in Ingelheim zijn "slechts" vier meter diep, maar ze zijn echt indrukwekkend.
Een zegen voor de natuur
De ruige lösswanden, die slechts schaars begroeid zijn, zijn ecologisch zeer waardevol voor verschillende dier- en plantensoorten. De vele kleine gaatjes in een holle wand zijn nestplaatsen voor wilde bijen en andere insecten. Ze zijn uiterst belangrijk voor de bedreigde bijen, omdat geschikte nestplaatsen elders steeds zeldzamer worden. De holle wegen van Ingelheim herbergen ook een dassenhol, waarvan de ingang zichtbaar is vanaf de rand van het pad. Het kan echter moeilijk zijn om de bewoners tijdens je wandeling te zien, omdat dassen nachtdieren zijn. Je kunt echter wel op zoek gaan naar sporen, want ze hebben afdrukken achtergelaten in de zachte lössgrond.
Holle wegen worden bedreigd en daarmee ook hun soortenrijke biocoenose. Veel holle wegen raken overwoekerd. De bosrank bijvoorbeeld groeit bijzonder gemakkelijk en snel. Dit ziet er misschien betoverend uit, maar voor zeldzame en bedreigde soorten is een open, onbegroeide, zonovergoten lösswand waardevoller dan een weelderig begroeide holle weg.
Lokale natuurbeschermingsgroepen zorgen op eigen initiatief voor het onderhoud van de Rheense Hessische verzonken paden. Het spreekt voor zich dat wandelaars dit zeldzame stukje natuur met respect moeten behandelen. Het is te hopen dat zoveel mogelijk holle wegen nog lang bewaard blijven, zodat de fascinerende diversiteit van de lösswandbewoners niet verdwijnt.
